ဗုဒၶဂယာ

ေဗာဓိပင္ ႏွင္႔ မဟာေဗာဓိ ေစတီေတာ္ရွိရာဌာနကုိ ဗုဒၶဂယာဟုေခၚ၍ ေျမာက္ဖက္ ၆ မုိင္ခန္႔ေ၀းေသာ ေနရာ၌   ဂယာျမိဳ႕ဟုသီးသန္႔ရွိ၏..

ဖြား  ပြင္႔  ေဟာ  စံ   ဤေလးတန္ မွတ္ရန္ သံေ၀ဇနိယ ..  သံေ၀ဇနိယ ဆုိတာ ထိန္႔လန္႔မႈသံေ၀ဂ ျဖစ္ေစႏုိင္   ရေစႏုိင္တဲ႔ ေနရာ ေပါ႔..  ဘုရားရွင္ ပရိနိဗၺာန္စံမည့္ေန႔မွာအရွင္အာနႏၵာက ဘုရားရွင္ကုိ ေလွ်ာက္ပါတယ္…အရင္ကဆုိရင္ ၀ါ၀င္ ၀ါထြက္မွာ ရဟန္းေတာ္မ်ားဘုရားရွင္ဆီကုိဘုရား ဖူးရင္း တရားနာရင္း လာၾကလုိ႔ ရဟန္း ေတာ္ေတြကုိ အာပါးတရဖူးေမွ်ာ္ရတယ္.. ခုေတာ႔ ဘုရားရွင္ ပရိနိဗၺာန္စံသြားရင္ ဒီလုိ ၾကည္ညိဳဖြယ္ရာေကာင္း လွတဲ႔ရဟန္းေတာ္ေတြကိုဖူးေမွ်ာ္ရေတာ႔မွာမဟုတ္ဘူး လုိ႔ေလွ်ာက္ေတာ႔ ဘုရားရွင္က ၾကည္ညိဳဖြယ္ ရဟန္းမ်ား  ကုိဖူးေမွ်ာ္ႏုိင္ခြင္႔ရႏုိင္ေသာ ေနရာဌာနမ်ားကုိ သံေ၀ဇနိယ ေလးဌာနဆုိျပီး ေဟာၾကားခဲ႔တာျဖစ္ပါတယ္..

“ အာနႏၵာ .. ငါဘုရား ပရိနိဗၺာန္စံ၀င္သြားသည့္အခါ ရတနာသံုးပါးကုိသက္၀င္ ယုံၾကည္ ၾကည္ညိဳၾကတဲ႔ ဘိကၡဳ  ရဟန္း..   ဘိကၡဳနီ ရဟန္းမ..   ဥပါသကာ အမ်ိဳးသား..   ဥပါသိကာ အမ်ိဳးသမီး ..တုိ႔သည္ ဤေလးဌာနသုိ႔ လာေရာက္ၾကလိမ္႔မည္.. ေယ ဟိ ေကစိ အာနႏၵ ေစတိယ စာရိကံ အာဟိ႑ႏၱာ ပသႏၷစိတၱာ ကာလံ ကရိႆႏၱိ သေဗၺ ေတ ကာယႆ ေဘဒါ ပရံ မရဏာ သုဂတႎ သဂၢံ ေလာကံ ဥပပဇၨိႆႏၱီတိ..(ဒီ၊ ၂၊ ၁၁၆) အၾကင္သူတုိ႔သည္ ေစတီေတာ္ကုိ ပူေဇာ္ျခင္းငွာ လွည့္လည္ကုန္စဥ္ ၾကည္ညိဳေသာစိတ္ရွိကုန္သည္ျဖစ္၍ ကြယ္လြန္သြားခဲ႔မည္ဆုိလွ်င္ သုဂတိဘ၀ျဖစ္ေသာ လူ႔ျပည္ နတ္ျပည္သုိ႔ ေရာက္ႏုိင္ရာ၏ ”   အမွန္ေတာ႔ သံေ၀ဇနိယ ေလးဌာနမွ မဟုတ္ပါ..  ဘယ္ေနရာ ဘယ္ေဒသ က ေစတီေတာ္ကုိပဲျဖစ္ျဖစ္ ဖူးေမွ်ာ္ရင္း ေ၀ယ်ာ၀စၥျပဳရင္း ၾကည္ညိဳစိတ္(ဗုဒၶါႏုႆတိ)  စိတ္ျဖင္႔ ကြယ္လြန္လွ်င္ နတ္ျပည္ သုဂတိသုိ႔ ေရာက္ရမည္မွာ အမွန္မုခ်ပင္ျဖစ္ပါသည္..ဖတ္ခဲ႔ဖူးသည္မွာ မင္းကြန္းဆရာေတာ္ဘုရားက“ဘုန္းၾကီးကေတာ႔မဇၩိမေဒသကုိဘုရားဖူးသြားမည့္အစား     ေရႊတိဂုံဘုရားကုိပဲ ၁၀ ပတ္ ပတ္ျပီး ပူေဇာ္မယ္.. ကုိယ္႔ႏုိင္ငံကဘုရားေစတီေတြ မွာ ေရႊေတြကုိ၀င္းလုိ႔ .. သူမ်ားႏုိင္ငံက ေစတီေတြက ကုိယ္႔ႏုိင္ငံက ေစတီေတြလုိဘယ္ၾကည္ညိဳစ ရာေကာင္းပါ႔မလဲ .. ဘာသာျခားေတြဖ်က္ဆီးတာျမင္ရျပီး ေယာနိေသာမနသီကာရမထားႏုိင္ရင္အကုသုိလ္ ေဒါမနႆ
 ေတာင္ျဖစ္လာဦးမယ္”  ဟု    မိန္႔ၾကားေတာ္မူပါသည္..  မွန္လွစြာ၏.. အိႏၵိယမွာေနေနသူ အကၽြႏု္ပ္ကား ဆရာေတာ္ဘုရား၏ မိန္႔ေတာ္မူခ်က္ကုိ ဒီမွာ ဘုရားဖူးရင္း ခဏခဏသတိရကာ ေယာနိေသာ ကုိ အတင္း နင္းကန္ ျဖစ္ညွစ္ ေမြးျမဴရပါေပ၏..သာသနာကြယ္ ခ်ိန္ေရာက္ေသာအခါ ( သာသနာ၅၀၀၀ ျပည့္ေသာ အခါ) ကမာၻမွာ ရွိသမွ်ဓာတ္ေတာ္မ်ား သည္  ေဗာဓိပင္ေအာက္၌စုေ၀းျပီး ဘုရားရွင္အသြင္ျဖင္႔ တရားေဟာပါမည္.. နတ္ ျဗဟၼာ မ်ားသာနာၾကား ရမည့္တရားပြဲတည္း..ထုိအခ်ိ္န္ ဤေနရာသုိ႔ လူမေရာက္ႏုိင္ေတာ႔..ထုိ႔ေနာက္ ေတေဇာဓာတ္ေလာင္မည္..ဓာတုပရိနိဗၺာန္စံ၀င္ပါမည္..                                                                                                                         

၁။ပလႅကၤသတၱာဟ(ပထမ၇ရက္)                                                                                  

ေဗာဓိပင္=သစၥာေလးပါး ျမတ္တရားကုိဆရာမကူသယမၻဴဥာဏ္ျဖင္႔ကုိယ္ေတာ္တုိင္သိရာဌာနျဖစ္ျခင္ ေၾကာင္႔ 
 ေဗာဓိပင္ဟုေခၚ၏..အရွင္အာနႏၵာ. ေဗာဓိပင္.ကာဠဳဒါယီအမတ္..ယေသာဓရာ. ေမာင္ဆန္ ေရႊအုိးၾကီးေလးလုံး
.. က႑ကျမင္း  တုိ႔သည္ ဖြားဖက္ေတာ္မ်ားျဖစ္ၾက၏.. (ဗုဒၶ၀င္အ႒ကထာ အဂုၤတၳိဳရ္ . ႒ . အလုိမူ အရွင္ အာနႏၵာအစား အာေရာဟနီယ စီးေတာ္ဆင္ကုိ ေရတြက္၏.. ဤကား ဆုိင္ရာ  က်မ္းစာတုိ႔ကုိ ႏႈတ္တက္ေဆာင္ခဲ႔ၾကေသာ မေထရ္တုိ႔၏အလုိအရ ဖြင္႔ဆုိျပျခင္းျဖစ္၍ ကြဲျပားရျခင္းတည္း..    အေသာကမင္းလက္ထက္ မိဖုရား တိႆရကၡာ သည္ ေဗာဓိပင္ကုိ ခုတ္လွဲခုိင္း၏.. အေသာကမင္းသည္ ႏြားႏုိ႔ရည္သြန္းေလာင္း၍အဓိ႒ာန္ျပဳေသာေၾကာင္႔ ေဗာဓိပင္ျပန္လည္ေပါက္လာခဲ႔၏..
အေသာကမင္းသည္ပရ၀ုဏ္၀င္းၾကီးကုိ ေလးဘက္ေလးတန္အုတ္တံတုိင္းခတ္ခဲ႔၏..                                                                              သွ်ီ၀ဘုရင္ ဆာဆကၤာသည္ ေဗာဓိပင္ကုိ ဖ်က္ဆီး၏..  သုိ႔ေသာ္ အျမစ္မ်ားမွ ျပန္လည္ေပါက္ခဲ႔၏..  မဂဓဘုရင္ပူရာဏဘာမန္က ေစာင္႔ေရွာက္ထားကာ ေဗာဓိပင္ကုိ ေက်ာက္လက္ရန္းကာထားလုိက္၏..                          ခရစ္ႏွစ္ 1193.. မတ္လ မွာ မြန္ဂုိစစ္ဗုိလ္ခ်ဳပ္ မုိဟာမက္ဂုိရီ က စစ္တပ္ႏွင္႔လာျပီး ေစတီ.. ဘုန္းၾကီးေက်ာင္း..   ေဗာဓိပင္တုိ႔ကုိဖ်က္ဆီး၏..                                                                                                        ခရစ္ႏွစ္၁၂ရာစုအကုန္ ၁၃ ရာစုမွာအိႏၵိယျပည္သည္မြတ္ဆလင္မြန္ဂုိမင္းတုိ႔လက္ေအာက္သုိ႔က်ေရာက္ခဲ႔.. ခရစ္ႏွစ္ 1727 မွာ ေနာက္ ဟိႏၵဴဘုန္းၾကီးျဖစ္လာမည့္ မဟန္႔ဂီရိ ၏ ဘုိးဘြားမ်ားက မဟာေဗာဓိပရ၀ုဏ္ႏွင္႔ ဂယာျမိဳ႕ကုိအပုိင္စားရခဲ႔၏..  ခရစ္ႏွစ္ 1870 မွာ  ေက်ာက္စာ၀န္ မစၥတာ ကန္နင္ဟမ္ က မဟာေဗာဓိေစတီေတာ္ကုိ ျပန္လည္ျပင္ ဆင္သည့္အခါ ေဗာဓိပင္ၾကီးသည္ အုိ၍ျပိဳလဲခဲ႔၏..  ၄င္းေဗာဓိပင္၏မ်ိဳးေစ႔ကုိစုိက္ပ်ိဳး၍ ယခုလက္ရွိေဗာဓိပင္      ျဖစ္ေပၚလာခဲ႔၏..  ခရစ္ 1876 မွာ ဟိႏၵဴဘုန္းၾကီး မဟန္႔ ကစုိက္ပ်ိဳးသည္ဟုလည္းသူတုိ႔သမုိင္းက ဆုိ၏..

ဤေနရာ၌ ကၽြႏု္ပ္၏ ယုံၾကည္ယူဆခ်က္ကုိ ေျပာလုိေသး၏.. သင္ သိတဲ႔အတုိင္း ေဗာဓိပင္သည္  B.C  623   က ေပါက္ခဲ႔၍ ယခု 2010 ခုႏွစ္၌ ႏွစ္ေပါင္း 2633 ႏွစ္သက္တမ္းကုိ ျဖတ္သန္းခဲ႔ရေပသည္..  သဘာ၀ေဘးဒဏ္  ရာသီဥတုဒဏ္တုိ႔အျပင္ လုိသူ မလုိသူေတြ၏ ေလာကဓံတုိ႔ကုိပါ ရင္စည္း ခါးစည္း ခံစားခဲ႔ရေပသည္.. အဆက္  ဆက္ေျပာင္းခဲ႔ေသာ အပင္တုိ႔သည္ မူလေဗာဓိပင္အစစ္ဟုတ္ခ်င္လည္းဟုတ္မည္.. မဟုတ္ခ်င္လည္းမဟုတ္   ေတာ႔ေပ..  သုိ႔ေသာ္ က်ိန္းေသတာတစ္ခုကေတာ႔ သာသနာကြယ္ခ်ိ္န္မွာ ဒီေနရာ ဒီေဗာဓိပင္ေအာက္မွာ ဘုရား   ရွင္တရားေဟာမွာကား က်ိန္းေသလွစြာ၏..  ထုိ႔ေၾကာင္႔ ဒီေနရာမွာ ေဗာဓိပင္တစ္ပင္ကေတာ႔ က်ိန္းေသရွိေနဦး မည္သာတည္း.. ထုိ႔ေၾကာင္႔ ကၽြႏု္ပ္သည္ ယခုလက္ရွိ ေဗာဓိပင္ကုိ ၾကည္ညိဳပါ၏ .. ဦးခုိက္ပါ၏ .. ပူေဇာ္ပါ၏..

ဘုရားေလာင္းသည္ မဟာသကၠရာဇ္ ၁၀၃ ခုႏွစ္.. ကဆုန္လျပည့္ေန႔ ( B.C  588 .. May ) ညေနခ်မ္းတြင္ ေဗာဓိပင္သုိ႔ၾကြလာကာ ေသာတၳိယ ျမက္ထမ္းသမားလွဴလုိက္ေသာ ျမက္ရွစ္ဆုပ္ကုိ
 ေဗာဓိပင္ရင္း၌ ၾကဲျဖန္႔  လုိက္ေသာအခါ ဆယ္႔ေလးေတာင္ပမာဏရွိေသာ အပရာဇိတပလႅင္ေတာ္ေပၚထြန္းခဲ႔၏.. ဘုရားေလာင္းသည္ အေရွ႕အရပ္သုိ႔လွည့္၍ ထုိင္ေတာ္မူကာ ၁။ ေဒ၀ပုတၱမာရ္ - မာရ္နတ္ႏွင္႔တကြ စစ္သည္အေပါင္းကုိ ေအာင္ျမင္  ျခင္း.. ၂။ ကိေလသမာရ္ - ၁၅၀၀ ကိေလသာအေပါင္းကုိ ေအာင္ျမင္ေတာ္မူျခင္း.. ၃။ အဘိသခၤါရမာရ္ = ကုသိုလ္ကံ အကုသုိလ္ကံ အားလုံးကုိ ကုန္ခန္းေအာင္ျမင္ျခင္း.. ၄။ခႏၶမာရ္ = အပါယ္ခႏၶာ .. လူခႏၶာ.. နတ္ခႏၶာ.. ျဗဟၼာခႏၶာ .. ခႏၶာအားလုံးကုိ ေအာင္ေတာ္မူျခင္း.. ၅။ မစၥဳမာရ္ = ေသျခင္းတရားကုိ ေအာင္ေတာ္မူ  ျခင္းဟူေသာ မာရ္ငါးပါးကုိ ေအာင္ျမင္ေတာ္မူခဲ႔သည္.. ထုိ႔ေၾကာင္႔ အပရာဇိတ = ပရာဇိတ - ရႈံးအပ္ရာ.. အ - မဟုတ္.. ေအာင္ျမင္ရာဌာန ဟုေခၚ၏..ဗုဒၶသည္ အပရာဇိတပလႅင္ထက္၀ယ္ ၇ ရက္သီတင္းသုံးေတာ္မူ၏..  “အေနကဇာတိသံသာရံ” အစျဖာသည့္ ပထမဗုဒၶ၀စနကုိ ဥဒါန္းက်ဴးရင္႔ေတာ္မူခဲ႔၏..

၂။ အ နိမိသ သတၱာဟ ( ဒုတိယ ၇ ရက္) စေသာ သတၱ သတၱာဟ (၆) ေနရာ

 ၂။ အ နိမိသ သတၱာဟ ( ဒုတိယ ၇ ရက္)                                                                                  

ဘုရားရွင္ ပလႅင္ေတာ္ထက္၀ယ္ ခုနစ္ရက္လုံး သီးတင္းသုံးေနေသာအခါ အခ်ိဳ႕နတ္မ်ားက ဘုရားမျဖစ္ေသး  ျပဳဖြယ္ကိစၥမ်ား က်န္ရွိေနေသးသည္ဟု ထင္မွတ္ၾက၏.. ဘုရားရွင္သည္ ၄င္းနတ္တုိ႔၏ ယုံမွားသံသယကုိ ပယ္ေဖ်ာက္ရန္ ေကာင္းကင္မွာ တန္ခုိးျပေတာ္မူ၍ ေဗာဓိပင္၏ အေရွ႕ေျမာက္ေထာင္႔ ေပ ၂၀၀ ေက်ာ္ေလာက္ တြင္ ေဗာဓိပင္ကုိမမွိတ္ေသာမ်က္စိျဖင္႔ မတ္မတ္ရပ္၍ ၇ ရက္ၾကာ ၾကည့္ေတာ္မူခဲ႔သည္ကုိ အ နိမိသ သတၱာဟ ဟုေခၚ၏.. နိမိသ - မ်က္လုံးမွိတ္ျခင္း ..  အ - မဟုတ္ .. ဟုအဓိပၸါယ္ရ၏..  ဥာဏ္ေတာ္ ၅၅ ေပျမင္႔ေသာေစတီ  ကုိ ကုန္းေတာ္ေပၚမွာ အထိမ္းအမွတ္ တည္ထား၏…

၃။စကၤမနသတၱာဟ(တတိယ၇ရက္)                                                                                       

ဘုရားရွင္သည္ ေဗာဓိပင္ႏွင္႔အနိမိသကုန္းေတာ္အၾကား နတ္တုိ႔ဖန္ဆင္းအပ္ေသာ အေရွ႕အေနာက္အေတာင္ ေျခာက္ဆယ္ရွိေသာ ရတနာစႀကႍ၌ ၇ ရက္ပတ္လုံး စႀကႍႂကြေတာ္မူ၏.. အေသာကမင္းသည္ ေဗာဓိပင္ေျမာက္ ဖက္ ေပ ၃၀ ေလာက္တြင္ အေရွ႕အေနာက္ ေက်ာက္တုံးၾကာပြင္႔ခ်ပ္မ်ားထုလုပ္၍ ပူေဇာ္ထား၏.. ၁၁ ပြင္႔ေတြ႕ရ၏.. ယခုအခါ သာသနာ ၂၅၀၀ ျပည့္  အထိမ္းအမွတ္အျဖစ္ သုံးေပေလာက္ျမင္႔ေသာ စႀကႍလမ္းျပဳလုပ္၍ ၾကာပြင္႔ ၁၉ ပြင္႔ပူေဇာ္ထားသည္ကုုိလည္း ဖူးေတြ႔ရ၏..

၄။ရတနာဃရသတၱာဟ(စတုတၳ၇ရက္)  

                                                                             

ေဗာဓိပင္၏ အေနာက္ေျမာက္ယြန္းယြန္း ေပ ၂၅၀ ေလာက္ေ၀းေသာေနရာ၌ နတ္တုိ႔ဖန္ဆင္းအပ္သည့္   ရတနာေရႊအိမ္၌ ၇ ရက္သီတင္းသုံး၍ အဘိဓမၼာ ၇ က်မ္းကုိသုံးသပ္ဆင္ျခင္ေတာ္မူ၏ ..ေနာက္ဆုံးပ႒ာန္း  တရားေတာ္ၾကီးကုိသုံးသပ္ဆင္ျခင္ေတာ္မူေသာအခါခႏၶာကုိယ္ေတာ္မွ ေရာင္ျခည္ေတာ္ေျခာက္သြယ္ကြန္႔ျမဴး  ေတာ္မူခဲ႔၏.. သာသနာ႔အလံေတာ္သည္ ဘုရားရွင္၏ ေရာင္ျခည္ေတာ္ေျခာက္သြယ္ကုိ အထိမ္းအမွတ္ျပဳ၍ ရည္မွန္းျပဳလုပ္ထားျခင္းပင္တည္း..

၅။ အဇပါလ သတၱာဟ (ပဥၥမ ၇ ရက္ )

ဆိတ္ေက်ာင္းသားတုိ႔အရိပ္ခုိရာေညာင္ပင္ကုိအဇပါလေညာင္ပင္ဟုေခၚ၏..ယခု ေညာင္ပင္မရွိေတာ႔ေပ..                             ေဗာဓိပင္၏အေရွ႕ဘက္တည့္တည့္ေပနွစ္ရာေက်ာ္ေလာက္မွာ  ၁၂ေပျမင္႔ေသာအေသာက ေက်ာက္စာတုိင္ စုိက္ထူထား၏..ဘုရားရွင္ ထုိေညာင္ပင္ ေအာက္၌ ၇ ရက္ သီတင္းသုံးစဥ္ မာရ္္နတ္၏သမီးမ်ားျဖစ္ေသာ တဏွာ ရတီ ရဂါ တုိ႔ကလာေရာက္ျမဴဆြ ယ္ ျဖား ေယာင္းၾက၏.. လူသားထဲမွ ဘုရားရွင္ကုိ ပထမဆုံးဖူးေတြ႕ရ သူ    ဒိ႒မဂၤလိကပုဏၰားလည္း လာေရာက္၍ ျဗဟၼဏဆုိင္ရာ ေမးခြန္းမ်ားေမးခဲ႔၏..ထုိပုဏၰားသည္ မာန ေဒါသ ၾကီး၍ ဟုံ ဟုံ ဟုံ ဟုအသံျပဳလွ်က္လွည့္လည္သြားလာတတ္ေသာေၾကာင္႔  ဟုံဟုကၤဇာတိက  ပုဏၰားဟုေခၚ၏..တရား နာခဲ႔ရေသာ္လည္းတရားထူးမရခဲ႔..မွန္၏..ဓမၼစၾကာမေဟာခင္ေဟာေသာတရားမ်ားသည္တရားထူးမရေစႏုိင္..

၆။ မုစလိႏၵ သတၱာဟ ( ဆ႒ ၇ ရက္ )                                                                   ေဗာဓိပင္၏အေရွ႕ေတာင္ဘက္  ေပငါးရာေက်ာ္ေလာက္တြင္  ေရအုိင္ၾကီးတစ္ခု  ႏွင္႔  က်ည္းပင္တစ္ပင္ရွိ၏.. ပါဠိလုိ က်ည္းပင္ကုိ မုစလိႏၵ ဟုေခၚ၏.. ၄င္းကုိအစြဲျပဳ၍ ေရအုိင္ကုိ မုစလိႏၵအုိင္.. ေရအုိင္ထဲကနဂါးကုိ မုစလိႏၵ နဂါးဟုေခၚ၏..အခ်ိဳ႕က မုဥၥလိႏၵာ ဟုေခၚၾက၏..ဘုရားရွင္ က်ည္းပင္ရင္း၌  ၇ ရက္သီတင္းသုံးစဥ္ မုိးသည္းထန္ စြာ ရြာသြန္း၏.. မွန္၏.. ဇြန္လေႏွာင္းပုိင္းဆုိေတာ႔ မုိးရြာမည္သာတည္း..   နဂါးမင္းသည္ ဘုရားရွင္ကုိ မိမိအေခြ  ျဖင္႔ ၇ ေခြရစ္ပတ္၍ ပါးပ်ဥ္ေထာင္က မုိးေပးထား၏.. ၇ ရက္ပတ္လုံးမုိးေဆြျပီးေသာအခါ နဂါးမင္းသည္ လုလင္  အသြင္ဖန္ဆင္း၍ ဘုရားရွင္ကုိ ရွိခုိးပူေဇာ္၏.. ဘုရားရွင္က သုခငါးျဖာ ဥဒါန္းဂါထာကို က်ဴးရင္႔ေတာ္မူခဲ႔၏..   ယခုအခါ က်ည္းပင္မရွိေတာ႔ေသာ္လည္း ေရအုိင္ၾကီးအလယ္မွာ နဂါးရုံဘုရားတည္ထား၏.. ဦးေက်ာ္သိန္းတုိ႔  အဖြဲ႕ေကာင္းမႈဟုသိရေပ၏..သမုိင္းအဆုိအရ တစ္ကီလုိမီတာေ၀းေသာေနရာတြင္ရွိသည့္ ယခုလက္ရွိ မုရွလိ ႏၵာရြာေနရာသည္သာ မုဥၥလိႏၵာေနရာအစစ္ျဖစ္သည္ဟုဆုိပါ၏..

၇။ ရာဇာယနတ သတၱာဟ ( သတၱမ ၇ ရက္ )

လင္းလြန္းပင္ကုိ ရာဇာယနတ ဟုေခၚ၏.. ေဗာဓိပင္၏အေရွ႕ေတာင္ဘက္ ေပတစ္ရာေလာက္တြင္ရွိ၏.. ျမန္မာ ျပည္က ဗုိလ္မွဴးၾကီးလွေအာင္တုိ႔ ျပန္လည္စုိက္ပ်ိဳးသည္ဟုသိရ၏.. ေလးဆယ္႔ကုိးရက္ျပည့္ေသာေန႔၌ သိၾကား  မင္းက ေဆးသွ်စ္သွ်ာသီးႏွင္႔ဒန္ပူကုိကပ္လွဴခဲ႔၏.. ဥကၠလာပတုိင္းသား တပုႆႏွင္႔ဘလႅိက ကုန္သည္ညီေနာင္ တုိ႔သည္ အတိတ္ဘ၀က ေဆြမ်ိဳးေတာ္ဖူးေသာ ရုကၡစုိးနတ္သမီး၏တုိက္တြန္းခ်က္ေၾကာင္႔ ဘုရားရွင္ကုိ ပ်ားမုန္႔ ဆြမ္းမ်ားလာေရာက္ကပ္လွဴ၏.. နတ္မင္းၾကီးေလးပါတုိ႔လွဴဒါန္းလာေသာသပိတ္ေလးလုံးကုိအဆင္႔ဆင္႔နွိပ္ထပ္ ၍ အနားေလးရစ္ရွိသပိတ္ျဖင္႔ ဘုရားရွင္က အလွဴခံေတာ္မူ၏.. ဗုဒၶ ဓမၼ ေဒြ၀ါစိကသရဏဂုံခံယူေဆာက္တည္၏                              ဘုရားရွင္က ဆံေတာ္ရွစ္ဆူ ေပးသနားေတာ္မူ၍ ေရႊတိဂုံ ေစတီတြင္ဌပနာတည္ထားကုိးကြယ္ေတာ္မူ၏..

မဟာေဗာဓိေစတီေတာ္                                                                                                                            မူလဒါယကာမွာအေသာကမင္းၾကီးျဖစ္၏.. ခရစ္2ရာစုမွာ မဂဓဘုရင္ ကနိရွက က လက္ရွိပုံစံျဖစ္ေအာင္ျပဳျပင္ခဲ႔၏..    ဥာဏ္ေတာ္ ေပ၁၈၀ ျမင္႔၏.. ျမန္မာ ၁၂၃၉ = ခရစ္ 1877 တြင္ ျမန္မာဘုရင္ မင္းတုန္းမင္းက ထပ္မံျပဳ ျပင္ခဲ႔၏.. ေစတီရံမ်ားသည္ မင္းတုန္းမင္း၏ ေကာင္းမႈျဖစ္၏..ေစတီေတာ္အတြင္း၌ဂုတၱေခတ္ လက္ရာ ဥာဏ္ ေတာ္ ၁၀ ေပခန္႔ရွိ ရုပ္ပြားေတာ္တစ္ဆူရွိ၏..ေရွ႕နားငါး ေပေလာက္မွာ တြင္းငယ္ေလးတစ္ခုရွိ၏.. အိႏၵိယလြတ္ လပ္ေရးရျပီးမွ ဗုဒၶဘာသာ၀င္တုိ႔၏ေတာင္းဆုိခ်က္ အရဟိႏၵဴတုိ႔ကုိးကြယ္ရာသွ်ီ၀လိင္ပုံေက်ာက္ရုပ္ၾကီးကုိဖယ္ရွားထားေသာေနရာျဖစ္၏..  အထက္ပစၥယာမွာလည္း ရုပ္ပြားေတာ္ရွိေသး၏.. တက္ရာက္ခြင္႔ပိတ္ထား၏..

မင္းတုန္းဇရပ္

ခရစ္ 1874 တြင္ မင္းတုန္းမင္းၾကီး၏အမိန္႔ေတာ္အရ ေျမာင္လွျမိဳ႕စားဦးေဆာင္ေသာျမန္မာအဖြဲ႕သည္ မဟာ ေဗာဓိေစတီေတာ္ၾကီးကုိျပဳျပင္ရန္ႏွင္႔အရံေစတီမ်ားတည္ရန္ေစတီေတာ္ၾကီး၏အေရွ႕ဘက္ဂုိက္ေလးရာေလာက္ တြင္ဇရပ္တစ္ေဆာင္ေဆာက္လုပ္ေနထုိင္ခဲ႔ၾကရာ ဆယ္နွစ္ေက်ာ္ၾကာသည္ဟုဆုိ၏..မင္းတုန္းဇရပ္သည္ မဟန္႔ နန္းေတာ္ႏွင္႔ ေတာင္ဘက္ ေျမာက္ဘက္ျဖစ္၏..ယခုအခါ မဟန္႔မ်ိဳးဆက္မ်ားေန၍ ႏြားေမြး ဆိတ္ေမြး ၾကက္ေမြး ၀က္ေမြးျဖစ္ေနေပျပီ.. ဇရပ္ၾကီးသည္ ေလးေပေလာက္ျမင္႔၍ ေပ ၁၀၀ ေလာက္ရွည္၏.. တစ္ထပ္ျဖစ္၍ ယခုထိ  အခုိင္အခန္႔ အေကာင္းၾကီးရွိေပေသး၏.. ဇရပ္ေဘးနားမွာ မင္းတုန္းမင္းေကာင္းမႈကုိေရးထုိးထားေသာေက်ာက္စာတုိက္ငယ္နွစ္ခုရွိ၏..ေတာၾကိဳအုံၾကား ေခ်ာက္ၾကိဳေျမာင္းၾကားေရာက္ရွိေနျပီတည္း.. ဘာသာျခား လူမ်ိဳးျခား အလယ္မွာ ကၽြဳနု္ပ္တုိ႔ ေရႊဗမာမ်ား ဘာမ်ားတတ္ႏုိင္ဦးမည္နည္း .. ဓာတ္ပုံ ရုိက္၍ ျပန္ရုံသာတည္း..လူမ်ိဳးျခား ျခင္းက ျပႆနာသိပ္မၾကီးလွေသာ္လည္းဘာသာျခားျခင္းက ျပႆနာၾကီးလွ၏.. ဤကား ကြ်ႏု္ပ္၏ အလုိတည္း …